Orgels

Noordwijk, St. Jeroenskerk - overplaatsing Maarschakerweerd-orgel (1891) (2013)

« Terug naar Orgels

De parochie Sint-Jeroen en Maria ter Zee in Noordwijk heeft in 2012 de beschikking gekregen over een koororgel voor de onlangs gerestaureerde St. Jeroenskerk in Noordwijk-Binnen.

Het interieur van de neogotische hallenkerk, een ontwerp van Nicolaas Molenaar Sr., werd in september 2012 na een restauratie opnieuw in gebruik genomen. De parochie wist in het bezit te komen van het Maarschalkerweerd-orgel van voormalig kerkgebouw Het Anker in Hazerswoude-Rijndijk. Het instrument uit 1891 is door ons overgeplaatst en waar nodig hersteld. Eind 2012 is het orgel opgebouwd op de begane grond naast het priesterkoor van de St. Jeroenskerk.

Het orgel werd oorspronkelijk gebouwd voor de St. Michaelskerk, in de volksmond de ‘Zwaantjeskerk’, in Hazerswoude-Rijndijk. Maarschalkerweerd gebruikte daarbij een orgelkast die in 1872 na de bouw van de kerk werd gemaakt om het oude schuilkerkorgel. De kast werd door Maarschalkerweerd enigszins aangepast. In 1948 en 1966 werd het orgel gerestaureerd door de firma Elbertse, die in 1966 nieuw houten pijpwerk maakte. In 1977 werd het orgel door de firma Vermeulen uit Alkmaar overgeplaatst naar de kerkzaal van het multifunctionele gebouw ‘Het Anker’ in Rijndijk. De oude Zwaantjeskerk werd in 1986 afgebroken. Het orgel onderging wel een aantal ‘opfrissingen’ op het tweede manuaal. De strijkers die het veld moesten ruimen voor een Woudfluit 2' en een Flageolet 1' bleven echter in het orgel bewaard. Al eerder in de historie van het orgel werd een Melofoon 4' vervangen door een Celeste 8'.
In 2010 trok de rooms-katholieke parochie zich terug uit Het Anker, dat nu als zelfstandig multifunctioneel centrum opereert. Het orgel, eigendom van de parochie, kwam hierdoor vrij.

Het orgel werd in 2012 door ons gedemonteerd. In de tweede helft van 2012 is het orgel hersteld en geplaatst in Noordwijk. De dispositie is hierbij hersteld naar de situatie die werd aangetroffen op de windlade. De Melofoon 4' die nog deels in het middenfront aanwezig is, is gereconstrueerd. Aanvullend pijpwerk bleek nog uit onze voorraad geleverd te kunnen worden; gis2 tot en met f3 zijn nieuw bijgemaakt. De Viola di Gamba van Maarschalkerweerd was nog vanaf g0 in het orgel bewaard gebleven. Ook voor dit register kon ontbrekend pijpwerk uit voorraad worden geleverd. De twee registers vervangen een Woudfluit 2' en een Flageolet 1' die in de tweede helft van de twintigste eeuw waren geplaatst.

Om tegemoet te komen aan de koorbegeleidingspraktijk is het orgel voorzien van een pedaalkoppel naar Manuaal I. In de oude situatie was het pedaal permanent aangehangen aan Manuaal I. De Bourdon 16', waarvan de grootste 24 pijpen al waren afgevoerd van de lade, zijn in het Pedaal door transmissie als Subbas 16' bespeelbaar gemaakt. Naar voorbeeld van Maarschalkerweerd (onder andere Wehe den Hoorn, 1898) is deze transmissie pneumatisch worden uitgevoerd. Voor de hoogste toon is een zelfstandige pijp bijgemaakt. De orgelkast is niet geheel gerestaureerd, alleen het ontbrekende snijwerk is door ons hersteld. De onderkast zal door de parochie in eigen beheer worden hersteld. Het orgel wordt door ons nog voorzien van een nieuwe grenen achterwand. 


Het koororgel heeft in Noordwijk inmiddels de naam ‘Michaël-orgel’ meegekregen, naar de patroonheilige van de kerk waar het oorspronkelijk voor gebouwd is. Het nog te plaatsen Maarschalkerweerd-hoofdorgel zal de naam ‘Maartens-orgel’ krijgen, naar de St. Martinuskerken in Groningen en Beckum waaruit het afkomstig is. Op zaterdag 29 juni is het orgel officieel in gebruik genomen, de inwijding vond plaats op zondag 26 augustus 2013.

Dispositie (2013)

Manuaal I C-f3
Bourdon 16'
Prestant 8'
Roerfluit 8'
Fluit Travers 8'
Octaaf 4'
Fluit 4'
Octaaf 2'
Mixtuur II-III
Trompet 8'
Manuaal II C-f3
Holpyp 8'
Salicionaal 8'
Viola di Gamba 8' *
Melofoon 4' *
Roerfluit 4'
Pedaal C-c1
Subbas 16' - tr. Man. I, 2012
Werktuiglijke registers
Manual coppel
Pedaalkoppel - 2012
Calcant

* = reconstructie 2012

Historie

  • 2013 - Ronald van Baekel - restauratie Maarschalkerweerd-orgel (1900)
  • 2013 - Ronald van Baekel - overplaatsing Maarschakerweerd-orgel (1891)
  • 1900 - Ronald van Baekel - overplaatsing Maarschalkerweerd-hoofdorgel

Maker

Ronald van Baekel, Amsterdam/Hillegom
2002 - heden
Meer over deze maker...